زندگینامه ۵ شهید شاخص نهاجا در دفاع مقدس به چهار زبان زنده دنیا منتشر میشود
سرتیپ دوم هوشنگ خادم دقیق رئیس مرکز مطالعات نیروی هوایی ارتش آخرین دستاوردهای این مرکز را تشریح کرد.
نیروی هوایی ارتش یکی از نیروهای چهارگانه ارتش جمهوری اسلامی ایران است که وظیفه دفاع و حراست از آسمان ایران اسلامی را برعهده دارد. خلبانان شجاع این نیرو یکی از بازوان اصلی ایران در دوران جنگ تحمیلی بودند، اما این نیرو از حیث تجهیزات در تنگنای شدیدی قرار داشت و باید قطعات مورد نیاز خود را از بازار سیاه تهیه میکرد.
البته تهیه قطعات از بازار سیاه نیز به همین راحتی نبود و باید با تلاشهای فراوان و قیمتهای بالا این کار انجام میشد. دلیل این کمبود قطعات هم عدم پشتیبانی کشورهای تامین کننده تجهیزات نظامی ایران مانند آمریکا بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ارتباط خود را با ایران قطع کرده بودند و هیچ گونه تسلیحاتی را به کشورمان نمیفروختند.
در یک طرف این نبرد تحمیلی، ارتش مدرن بعث بود که با پشتیبانی اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا هر روز بر تعداد تجهیزات خود اضافه میکرد و آنها را با تجهیزات جایگزین مانند جنگندههای پیشرفته به روز نگه میداشت. ارتش بعث در حوزههای پدافندی، زرهی، توپخانه سبک و سنگین و سایر تجهیزات و تسلیحات فیزیکی از قدرتهای آن روز به شمار میرفت و پیشرفتهترین آنها را در اختیار داشت.
در طرف دیگر ایران بود و تجهیزاتی که بیشتر آنها به دلیل عدم تامین قطعات ریز و درشت غیر قابل استفاده شد و ایران نیز بسیاری از تجهیزات را با قطعات ریز و درشت در انبارها و یا با خرید از کشورهای خارجی تامین میکرد. پس از مدتی این کشورها تحت فشار آمریکا قطعات مورد نیاز را نمیفروختند و کشورمان در استفاده از بسیاری از تجهیزات تحت فشارهای شدید قرار داشت.
خلبانان نیروی هوایی ارتش با تمام وجود و امکانات خود از نخستین روزهای دفاع مقدس تا آخرین لحظات آن همواره در حال دفاع از کشورمان بودند و در این راه نیز شهدای بسیاری را تقدیم انقلاب و کشورمان کردند. دوران جنگ تحمیلی و هشت سال دفاع مقدس را میتوان در کنار وارد شدن خسارتهای فراوان به ایران اسلامی دورهای دانست که به عرصه بروز و ظهور استعداد جوانان ایرانی تبدیل شد. در این عرصه رشادتهای بسیاری انجام شده که از طریق آنها دشمن بعثی شکست خورده و به گواه اسناد تاریخی و برخلاف سایر جنگهای تاریخ ایران حتی یک وجب هم از خاک کشورمان کم نشده است.
این جوانان که همه از نخبگان نظامی دنیا محسوب میشوند توانستند عملیاتهای بسیاری را طراحی و اجرا کنند که تا آن زمان شاید نظیر آن در دنیا وجود نداشت. این نوابغ و نخبگان نه تنها با این عملیاتها توانستند دشمن بعثی را مجبور به پذیرش شکست کنند، بلکه کارشناسان نظامی جهان را هم به حیرت وا داشتند. اگر بخواهیم به نام این نخبگان اشاره کنیم شاید به جرات بتوان گفت که این نامها به قدری پرشمار هستند که قلم از نوشتن آنها باز میماند.
یکی از مهمترین کارها در زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدا و رشادتهای آنها حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس است و این کار در نیروی هوایی ارتش در مرکز مطالعات نهاجا انجام میشود. به همین دلیل هم با امیر سرتیپ دوم امیرهوشنگ خادم دقیق رئیس مرکز مطالعات راهبردی نهاجا به گفتوگو نشسته ایم.
* پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: امیر لطفا درباره کارکردهای مرکز مطالعات نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بفرمائید.
امیر خادمدقیق: ما در بخشهای مختلف راهبردی همچون معماری و آیندهپژوهی، مدیریت دانش، نخبگان، تحقیقات نظری، اندیشهورزی در حوزههای گوناگون قدرت هوایی و تدوین آییننامههای رزمی که از اصول مهم و پایهای در نیروی هوایی ارتش است فعالیت داریم؛ همچنین حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، مرکز اسناد و آرشیو تاریخی نهاجا و موزه ملی هوانوردی از دیگر مجموعههای زیر نظر مرکز مطالعات راهبردی نهاجاست که در این حوزهها نیز فعالیتهای شاخصی انجام شده است.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: حوزه اسناد یکی از حوزههای مهم در هر ارگان و نهادی است، قطعا در نیروی هوایی ارتش نیز به این حوزه توجه زیادی میشود. فعالیتهای دفتر مطالعات نیروی هوایی ارتش در این زمینه چگونه است؟
امیر خادمدقیق: همانطور که بیان شد فعالیتهای اسنادی نیروی هوایی الهی ارتش، در مرکز اسناد و آرشیو تاریخی نهاجا که بخشی از مرکز مطالعات راهبردی نیروست، انجام میشود. مدارک، تصاویر، فیلم، متن و سایر اسناد ابتداً جمعآوری، پالایش و ارزشگذاری محتوایی شده، سپس دستهبندی و کدگذاری شده و در قالب فایلهای دیجیتال آرشیو و از طریق یک نرم افزار جامع به صورت هوشمند قابل بهرهبرداری میشود. امسال به حول و قوه الهی مرکز اسناد هوشمند نهاجا افتتاح خواهد شد.
خروجی فعالیتهای ما در مرکز اسناد در قالب کتاب، اینفوگرافی، فایلهای چندرسانهای و سایر محصولات تولید و قابل بهرهبرداری است که در این حوزه میتوان به تدوین، چاپ و نشر ۳۰۰ عنوان کتاب در حوزه قدرت هوایی و دفاع مقدس هوایی و همچنین بیش از ۵۰۰ عنوان اینفوگرافی و فایلهای چندرسانهای اشاره کرد.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: امیر، یکی از بخشهایی که نیروی هوایی ارتش از طریق آن در حوزه تاریخ فعالیت میکند، موزه هوانوردی است. لطفا تاریخچهای از این موزه و چرایی تاسیس آن بفرمایید.
امیر خادمدقیق: پیشینه موزه ملی هوانوردی ایران به پیش از انقلاب اسلامی باز میگردد. در سال ۱۳۹۸ با دستور امیر سرتیپ خلبان نصیرزاده فرمانده محترم نیروی هوایی ارتش این موزه بازسازی شد و با حضور سردار کارگر رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس و دیگر مقامات لشکری و کشوری، در دو بخش قدرت هوایی در گذر تاریخ و قدرت هوایی در دفاع مقدس و انقلاب اسلامی افتتاح شد. تا کنون تجهیزات بسیار خوبی به موزه منتقل شده و موزه به فضای واقعی ارائه نقش نیروی هوایی در پیروزی و تثبیت انقلاب اسلامی، تأمین امنیت ملی، دفاع مقدس هوایی و توانمندیهای هوانوردی ایران تبدیل شده است؛ بازدید از این موزه برای عموم مردم آزاد و تاکنون هم بیش از هزار نفر از این موزه بازدید کردهاند و عمده استقبال هم از سوی مدارس بوده است.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: عملیاتهای مهمی در دوران دفاع مقدس انجام شده که قطعا برای تعیین راهبردهای ایران در دفاع مقدس بسیار نقش داشتهاند، برای شناساندن این عملیاتها چه فعالیتهایی انجام شده است؟
امیر خادمدقیق: فعالیتهای بسیار خوبی با همکاری صمیمانه اداره عقیدتی سیاسی و حفاظت اطلاعات نهاجا در حوزه چاپ و نشر کتاب در راستای تبیین نقش کلیدی و بیهمتای نهاجا در دوران سراسر حماسه دفاع مقدس انجام شده است. از آن جمله میتوان به تولید آثار فاخری همچون کتاب تاریخ نبردهای هوایی که تاکنون ۱۲ جلد آن تدوین و آماده نشر شده، مستند عملکرد نهاجا در دفاع مقدس (تاکنون ۲۲ کتاب در این حوزه تبیین و آماده نشر شده)، زندگینامه و خاطرات شهدا (شهدای شاخص در پنج زبان عربی، انگلیسی، فرانسه، روسی و فارسی)، سلسله عملیات نهاجا در هشت سال جنگ تحمیلی و... اشاره کرد.
ضمن نشر کتب فاخر در دفاع مقدس و بیان نقش نهاجا در آن حماسه ماندگار، امور تبلیغاتی و رسانهای بسیار خوبی نیز از طریق معاونت فرهنگی اداره عقیدتی سیاسی نهاجا و همکاری این مرکز با صداوسیما و موسسات فرهنگی رسانهای در حوزه تولید برنامههای فاخر درقالب مستند، فیلم سینمایی کوتاه و بلند، ویژه برنامههای تلویزیونی با حضور مفاخر ملی (پیشکسوتان بزرگوار نهاجا) ساخته شده که برخی از این مجموعههای تولیدی از صدا و سیما تاکنون پخش شده است.
دیگر اقدامات دفتر مطالعات در حوزههای تولید کلیپ، اینفوگرافی و موارد مشابه است که فضای بسیار خوبی را برای جوانان و نوجوانان جهت آشنایی با این نیروی الهی فراهم کرده است.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: اخیرا عکسهایی از تصویربرداری هواپیماهای فانتوم شناسایی بر فراز مناطق مهم عراق در دفاع مقدس منتشر شد. آیا چنین اسناد منتشر نشدهای هم هنوز وجود دارد یا خیر؟ اگر بله آیا قرار است مشابه این عکسها منتشر شود؟
امیر خادمدقیق: اسناد بسیار زیادی در حوزه تصاویر هوایی موجود است و آثار تلاشهای گردان ۳۱ تاکتیکی شناسایی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی که عکسهای بکر و خوبی گرفته وجود دارد. تمام این تصاویر حاصل زحمات خلبانان زبده نیروی هوایی ارتش همچون شهید والامقام ذوالفقاری است که در قالب کتاب آماده نشر شده است. به حول و قوه الهی امسال کتابی در این خصوص یعنی حوزه اطلاعات و عکسبرداری هوایی حاوی حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ عنوان از برترین تصاویر هوایی دفاع مقدس هوایی تدوین و آماده نشر شده است. البته در سال گذشته هم کتاب فاخری با عنوان «چشمان عقاب» که درباره این موضوع و خلبانان هواپیماهای شناسایی هوایی بود، تولید و نشر شد.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: شهدا به خصوص خلبانان شهید و سایر شهدای نیروی هوایی ارتش نقش مهمی در مقابله با دشمن بعثی در جنگ تحمیلی ایفا کردند. شما در حوزه معرفی شهدای نیروی هوایی ارتش چه فعالیتهایی انجام داده اید؟
امیر خادم دقیق: ما با توجه به اینکه در حوزه حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس فعالیت داریم به دو واژه مهم یعنی حفظ و نشر توجه اساسی داریم که این مهم با وجود مفاخر ملی (پیشکسوتان سالهای حماسه و خون)، مرکز اسناد و موزه ملی هوانوردی ایران در مرکز مطالعات راهبردی در حوزههای مختلف از روایتگری تا تولید آثار فاخر و برگزاری یادوارهها و یادمانها در سطح ملی، فعالیتهای بسیار خوبی با قوت بالا در حال انجام است.
به طور نمونه در ۱۵ فروردین ماه امسال از یادمان امیر سرتیپ دوم خلبان فرجالله براتپور (لیدر پروازی حمله به H۳) و ۱۷ خلبان شهید شهر پهلوانپرور کرمانشاه به همراه کتاب زندگینامه تحت عنوان «آبی آسمان» طی مراسم باشکوهی با حضور مقامات لشکری و کشوری رونمایی شد. در یادمانهای مطروحه، سعی داریم تا با برگزاری یادواره شهدا در کنار ساخت و نصب ماکت جنگنده در مقیاس واقعی (۱:۱) در کنار تندیس خلبانان در شهر و زادگاهشان، ادای دینی به همت و بزرگمردی دلاورمردان این مرز و بوم داشته باشیم که همواره با استقبال بیسابقه مسئولان و مردم در استانها، شهرها و روستاها همراه بوده است که تاکنون بیش از ۵۰ یادواره و یادمان در اقصی نقاط میهن عزیز اسلامی برگزار و احداث شده است.
در کنار فعالیتهای مذکور، از دیگر زیرساختها همچون ساخت کلیپ، نقاشی، مستند، فیلم و سایر موارد مشابه هم جهت توسعه و نشر این مهم کمک میگیریم که به طور نمونه میتوان به تدوین اولین مجموعه کتب کودک و نوجوان به عنوان «من میخواهم خلبان شوم» به همراه تولید صد و بیست اثر فاخر دیگر در این حوزه، اشاره کرد.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: آماری از تعداد کتابهای منتشره درباره شهدا در دسترس دارید؟
امیر خادم دقیق: بله. بیش از ۱۰۰ عنوان کتاب و اینفوگرافی به زبانهای مختلف در خصوص شهدای نیروی هوایی الهی تولید کردهایم و امسال هم با عنایت خداوند متعال و حمایتهای بی دریغ امیر سرتیپ خلبان نصیرزاده فرمانده محترم نیروی هوایی ارتش، انشاالله از اطلس جامع شهدای این نیرو تحت عنوان «مردان آسمان» که بیش از ۲ سال گردآوری، تدوین و نهاییسازی آن به طول انجامید، رونمایی خواهیم کرد.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: چند سالی است که کتابهای صوتی و کتابهای الکترونیکی در سراسر جهان و کشور ما رواج دارد. مرکز مطالعات در این حوزه چه اقدامات و فعالیتهایی داشته است؟
امیر خادم دقیق: یکی از مهمترین اقدامات ما در این حوزه تبدیل ۸۷ عنوان از کتابهای منتشر شده به کتابهای دیجیتال است و هم اکنون با برخی از سایتها و سامانهها همچون کتابراه، همکاری و فعالیت داریم. دفتر مطالعات نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تا کنون حدود ۳۰ عنوان کتاب صوتی نیز تولید کرده است که به زودی در این سایتها بارگذاری خواهد شد و هموطنان میتوانند از این محصولات بهرهمند شوند.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: آیا شما در حوزه نمایشنامههای رادیویی هم فعالیت دارید؟
امیر خادم دقیق: امسال نخستین قرارداد در حوزه تولید نمایشنامههای رادیویی را منعقد کردیم و اولین نمایشنامه هم با عنوان «مثل رعد» که پیرامون درگیری هوایی و انهدام یک میراژ بعثی توسط یک فروند هواپیمای اف-۱۴ نهاجا به خلبانی سروان والی اویسی و ستوان دوم عزیز نصیرزاده در سال ۱۳۶۷ نزدیک جزیره فارسی در خلیج همیشگی فارس بود تدوین و آماده ارائه شده است.
کتاب سپهر بیکران با موضوع تصاویر هوایی منتشر نشده از دفاع مقدس به زودی منتشر می شود/ در حال بروزرسانی و تحول در موزه ملی هوانوردی هستیم/ احداث بیش از ۵٠ یادمان خلبانان شهید نیروی هوایی ارتش
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: یکی از حوزههای فعالیت شما تدوین آیین نامههای رزمی است که هدف آن دانش بنیان، تحقیقاتی و علمی شدن نیروی هوایی ارتش است. شاخصترین فعالیتها و اقدامات شما در این حوزه چیست؟
امیر خادم دقیق: با توجه به توانمندی که در دفتر مطالعات ایجاد کردهایم و سعی داریم تا از ظرفیتهای بالقوه و بالفعل نیروی انسانی به خوبی استفاده کنیم، در سه حوزه برنامهریزیهای مهمی را انجام دادهایم.
نخست اینکه اگر قرار باشد آیندهسازی کنیم نیاز داریم تا سه مرحله آیندهنگری، آیندهپژوهی و آیندهنگاری را به خوبی انجام دهیم. با توجه به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و در راستای حرکت نیروی هوایی ارتش در طراز نظام و انقلاب اسلامی، این مهم را به برنامه عملیاتی تبدیل کرده و در این راستا «اندیشکده ولایت و دبیرخانه گام دوم انقلاب» و «دفتر معماری و آیندهپژوهی» را تاسیس کردهایم و ضمن تدوین منشور حرکت آینده نهاجا، در حال مطالعه بر روی معماری قدرت هوایی آینده در افق ۱۴۰۴ و ۱۴۱۴ هستیم. در حوزههای پژوهشی نیز توجه ویژه به علوم نوین همچون جنگال، سایبر، نانو و جنگهای شناختی را در دستور کار قرار داده ایم.
دوم در حوزه دانش نیز با ثبت، ذخیره و بکارگیری دانشها سعی داریم تا دانش ضمنی موجود در نیرو را به دانش صریح تبدیل نماییم. حاصل این فعالیتها نیز تولید کتابها و آثار فاخر علمی– پژوهشی است که تاکنون به چاپ و نشر رسیدهاند؛ ما در همه حوزهها همچون علمی، تخصصی، دفاع مقدس و ...، آثار و کتابهای خوبی داریم که همگی آثار به روز و کاملاً علمی هستند.
سوم، تدوین آییننامهها و رهنامههای رزمی مورد نیاز نیرو در تمامی حوزهها و همچنین توجه ویژه به ترجمه و بررسی دکترین دیگر کشورها و تولید آثار فاخر در این حوزه است که در این زمینه نیز با تشکیل کارگروههای تخصصی ویژه و بهره مندی از دانش اساتید مجرب ستادهای بالاتر و داخل نیرو، اقدامات بسیار موثر و خوبی صورت پذیرفته است.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: یکی از موضوعاتی که رهبر انقلاب در حوزه حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس نسبت به آن تاکید داشتند، نهضت ترجمه کتاب های دفاع مقدس به زبان های خارجی است. اخیراً هم از ٨ عنوان ترجمه کتاب در کمین گل سرخ درباره شهید صیاد شیرازی به زبان های خارجی رونمایی شد. آیا مرکز مطالعات نیروی هوایی ارتش در حوزه ترجمه آثار خود به زبان های خارجی فعال بوده است؟
امیر خادم دقیق: افتخار داریم که کتابهای زندگی نامه ۵ شهید بزرگوار نیروی هوایی ارتش، شهیدان بابایی، دوران، خلعتبری، یاسینی و اردستانی را به چهار زبان روسی، انگلیسی، عربی و فرانسوی آماده کردهایم و انشاالله امسال به زبانهای آلمانی، ایتالیایی، اسپانیایی و پرتغالی نیز ترجمه خواهند شد. همچنین امسال در نظر داریم به حول و قوه الهی هشت عنوان از کتابهای تاریخ نبردهای هوایی و سه جلد کتاب «عقابهای سرزمین ایران» را که به زبان انگلیسی ترجمه نمودهایم، آماده چاپ و رونمایی کنیم.
در حوزه ترجمه آثار علمی هم کتابهای روز دنیا در حوزه دکترین و علوم هوانوردی در این مرکز گردآوری و ترجمه شده و انشالله امسال کتب بسیار خوبی در حوزه قدرت هوایی را آماده چاپ و نشر داریم.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: همکاری و ارتباط مرکز مطالعات نیروی هوایی ارتش با هیات معارف جنگ شهید صیاد شیرازی به چگونه است؟
امیر خادم دقیق: ارتباط ما با هیأت معارف جنگ شهید صیاد شیرازی یک ارتباط بسیار خوب و تنگاتنگ است؛ ما با هیأت معارف شهید صیاد شیرازی تبادل دانش و کتاب داریم و از توانمندی این هیأت در حوزه آموزش راویان در حوزه راهیان نور استفاده میکنیم.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: راهیان نور یکی از مباحث مهمی است که در زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدای هشت سال دفاع مقدس نقش مهمی دارد. پایگاه شکاری دزفول یکی از مهم ترین پایگاه های راهیان نور هوایی است، آیا غیر از این مرکز و یادمان های شهدا مراکز دیگری به عنوان یادمان احداث کرده اید؟
امیر خادم دقیق: علاوه بر بحث احداث یادمان ها، سال ۹۷ در راهپیمایی اربعین حوالی پایانه مهران ضمن احداث نمایشگاه، آثار شهدا را معرفی کردیم که با استقبال بی سابقه مردم مواجه شد.
یکی از فعالیتهای انجام شده در مرکز مطالعات راهبردی نیروی هوایی ارتش که بستر خوبی برای کارهای دیگری شد، راه اندازی پژوهشکده دفاع مقدس هوایی است که پس از درگذشت امیر سرتیپ خلبان هوشنگ صدیق فرمانده فقید نیروی هوایی ارتش با دستور امیر سرتیپ خلبان نصیرزاده فرمانده نیروی هوایی ارتش، این پژوهشکده به نام این بزرگوار نامگذاری شد. در حال حاضر پژوهشکده دفاع مقدس هوایی با نام «صدیق انقلاب» فعالیتهای مهم و گستردهای را در حوزه حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس در سطح ملی انجام میدهد.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: تاریخ شفاهی یکی از موارد مهم در ثبت و نگهداری خاطرات فرماندهان و رزمندگان دفاع مقدس در همه نیروهای مسلح است. مرکز مطالعات نیروی هوایی ارتش در حوزه تاریخ شفاهی چه فعالیتهایی دارد؟
امیر خادم دقیق: از ده سال گذشته تاکنون اقدامات بسیار خوبی در این حوزه انجام شده است. باید گفت که این کار در مرکز مطالعات راهبردی نیروی هوایی سابقه ۱۰ تا ۱۲ ساله دارد و افتخار میکنم شاگرد اساتید بزرگواری همچون امیر سرتیپ دوم خلبان حسین چیت فروش و امیر سرتیپ دوم خلبان نیک بخش حبیبی روسای قبلی دفتر مطالعات نهاجا بودهام و راه این بزرگواران را به عنوان یک شاگرد کوچک در کلیه امور مرتبط ادامه میدهم.
این اقدام از گذشته که بالاتر نیز اشاره کردیم آغاز شده و تاریخ شفاهی بسیار خوبی در این مرکز ثبت و ضبط شده است که در مرکز اسناد ما وجود دارد. ما از این تاریخ شفاهی در بسیاری از موارد به عنوان سند تاریخ شفاهی در مجموع کتب و یا مستندهایی که ساخته میشود استفاده میکنیم و برنامه داریم تا بخشی از این تاریخ شفاهی را جهت استفاده عموم به چاپ برسانیم.
پایگاه اطلاعرسانی شهید ستاری: مستندهای تلویزیونی یکی از انواع تولیداتی هستند که مخاطب امروز به آنها علاقه دارد و نیروی هوایی ارتش دو مجموعه مستند نبردهای فانتوم و نبردهای تامکت را تهیه کرده است. آیا قرار است تا این کار برای سایر هواپیماهای نیروی هوایی ارتش انجام شود؟
امیر خادم دقیق: بله. آنچه در برنامه آینده مرکز مطالعات داریم این است که بتوانیم با همکاری مستندسازان علاقهمند، آثار فاخری را در این حوزه تهیه و تولید کنیم.
انتهای پیام/
نظر دهید