سرتیپ احمد صادق نژاد در سال 1380 به‌عنوان فرمانده پدافند هوایی منصوب می‌شود و از سال 82 به‌عنوان چهارمین رییس دفتر مطالعات و تحقیقات نیروی هوایی فعالیت می‌کند. این پیشکسوت نیروی هوایی، نخستین بار در اسکای گارد به عنوان افسر فنی و عملیات مشغول می‌شود و با شکل‌گیری قرارگاه رعد نهاجا در این قرارگاه خدمت رسانی می‌کند. درباره شهید ستاری با او به گفت‌وگو نشستیم.

 

* شهید ستاری و حضرتعالی هردو در ساختار پدافندی نیروی هوایی حضور داشته‌اید. ارتباطتان به اندازه سیگنال‌های ارتباطی قدرتمند بود؟

من به شهید ستاری علاقه فراوانی داشتم هر بار نکته ای تازه از او یاد می گرفتم. شهید ستاری معتقد بود افسران فنی و عملیاتی در یک جا در عملیات های جنگ شرکت کنند تا یکدیگر را پوشش دهند. نخستین بار در اسکای گارد به عنوان افسر فنی و عملیات مشغول بودم. پس از آن شهید بابایی به همراه شهید ستاری قرارگاه رعد را تشکیل دادند که من نیز عضوی از این قرار گاه بودم که در عملیات های مختلف همراه ایشان و شهید ستاری و دیگر بزرگان چون سرتیپ غلامی و امیر مرآتی بودم. سپس به عنوان فرمانده دفاع تعمیراتی پدافند انتخاب شدم. بعد هم  به عنوان جانشین الکترونیک نیروی هوایی و سپس معاون الکترونیک نیروی هوایی انتخاب شدم.

آغاز آشنایی مان هم این طور بود که من ستوان دوم بودم و در بوشهر خدمت می کردم. آن زمان مجله های کوچکی بود که نیروی هوایی منتشر می‌کرد. اکثر مقالات فردی را مطالعه می کردم که نویسنده‌شان م. ستاری بود. مقالاتی در مورد فناوری های روز دنیا در آن مجله چاپ می شد. این مقاله‌ها متعلق به شهید ستاری بود که  درجه سروانی داشت. من ستوان دوم بودم که دفتر فرمانده هوایی به نام سپهبد مهریون من را خواستند. در آنجا با سروان ستاری آشنا شدم و گفتم من ترجمه های شما را می خوانم و علاقمندم. بعد از آن در زمان جنگ که روی اسکای گارد هاگ کار می کردم زمینه اشنایی با شهید ستاری بیشتر فراهم شد. در آن سال یعنی 62 شهید ستاری معاون طرح و برنامه نیروی پدافند هوایی بود.

* از کارهایی که شهید ستاری را منحصر بهرد ساخته بود چه چیزهایی به ذهنتان می‌رسد؟

 

اول این را بگویم که شهید ستاری، فرمانده ای نابغه و سخنوری قهار بود. جالب این‌که نقاش هنرمندی هم بود. یادم هست، سخنرانی  در دانشگاه تهران داشت که پس از اتمام حدود ده دقیقه حاضران ایستاده تشویقش کردند؛ این نشان از توانمند بودن اش در هر حوزه ای بود.  حتی رسانه های امریکایی درباره شهید ستاری تیتری منتشر کردند با این عنوان که فرمانده قدرتمند نیروی هوایی ایران تکنولوژی غرب و شرق را باهم درآمیخت. با فروپاشی شوروی در سال 1991 با تیمی به شوروی رفت. زمانی که برگشت گفت امروز باید از این فضای ایجاد شده استفاده و سیستم هایی را به ایران وارد کنیم.

در والفجر 8 نیز از ما خواستند تا در سامانه هاگ رادار تجسس را روشن نکنیم تا دشمن متوجه نشود. بنابراین خودشان به بندر امام رفتند و گرا را به ما دمی‌ادند. ما نیز در دهانه فاو مستقر بودیم و با ارسال دقیق مختصات توسط شهید ستاری هدف را می زدیم. در والفجر 8 پدافند نیروی هوایی از حالت ثابت به متحرک تبدیل شد. والفجر 8 را باید شروع انقلاب در پدافند نیروی هوایی بدانیم.

شهید ستاری بیشترین زمان را در پایگاه های نیروی هوایی می گذارند هر نقطه ای از کشور که می رفتیم می گفتند شهید ستاری چند روز پیش اینجا بود. دو روز قبل از شهادت پیش من آمد در آن زمان فرمانده تعمیراتی پدافند بودم و گفت: مردش هستی کمر سفت کنی. گفتم بفرمایید. گفت: می خوام اسکای گارد را با اف 27 چینی تلفیق کنیم. با این اقدام یک سیستم غربی (سوییسی) با یک سیستم شرقی تلفیق می‌شد. که خوشبختانه در مدت یک سال این کار را با موفقیت انجام دادیم به گونه ای که خود چینی ها نیز شگفت زده شدند.

شهید ستاری حتی سیستم های هواپیمای شرقی را با غربی به صورت سوخت رسان تلفیق کرد. یک لجستیک پویا و انقلابی را با عنوان قرار گاه رعد تشکیل داد که سرعت پشتیبانی را بسیار بالا برده بود.

 

*ما در آن زمان محدودیت‌هایی از لحاظ فنی و امکاناتی دست و پنجه نرم می‌کردیم. فرمانده نیروی هوایی چه تدبیر خاصی را اتخاد کرده بود تا عرصه هوایی کشور کم‌ترین آسیب را متحمل شود؟

زمانی که با درجه سرهنگی فرمانده نیروی هوایی شد همه می گفتند شخصی که خلبان نیست نمی تواند جنگ را اداره کند اما با سرعت بالا و نبوغی که داشت خلبان اف 7 هم شد. شهید ستاری راهبرد جدیدی را در پدافند هوایی ابداع کرد و پدافند هوا پایه را به پدافند زمین‌پایه تبدیل کرد. با تدبیر شهید ستاری و شهید بابایی و سایر بزرگان در دستیابی به پدافند متحرک موفق شدیم.

شهید ستاری درباره نیروی هوایی معتقد بود: امروز خلبان ها دسته دسته برای جنگ می روند بعضی شهید می شوند اما برای حفظ و دفاع کشور و نظام باید جان داد. همچنین درباره پدافند هوایی می گفتند پدافند هوایی یک بعدی نیست پدافند هوایی عمیق، چند بعدی و گسترده است.  از مکانی که یک ماهی در دریا می پرد تا عمق آسمان ها باید پوشش پدافندی داشته باشیم که امروز در ایران رادارهای ماورای افق داریم که تا هزاران کیلومتر در دوردست، اوج آسمان ها و اعماق را مشاهده می کنیم.

 

*چه چیزی در وجودش بود که باعث می‌شد چنین  فردی باشد؟

شهید ستاری یک مدیریت قلبی بین کارکنان نیروی هوایی داشت و مستقیم با کارکنان در ارتباط بود. به کارمندان روحیه بالا می داد همه با عشق، علاقه و با جان و دل کار می کردند به طوری که خستگی معنا نداشت. خودباوری در همان زمان بین همه ایجاد شد. خودباوری که باعث شد سامانه بومی را بسازیم و امروز بگوییم ما می توانیم. اگر امروز دشمن از ایران هراس دارد به این دلیل است که نامتقارن با آنها درگیر می شویم. هوش سرشاری که داشت را در راه درست به کار بست. جلسه ای همراه شهید به وزارت دفاع رفتم در آن جلسه از کشورهای آلمان و سوییس هم حضور داشتند شهید ستاری به انگلیسی گفت: ما در اینده نزدیک یک درگیری با امریکا در خلیج فارس داریم. افراد حاضر که از آگاهی و تخصص بالای شهید ستاری متعجب بودند، می گفتند چه فرمانده باسوادی دارید. فرمانده ایرانی با بیاناتش به ما نکات مهمی را یادآوری و پیشنهاد می کند.

شهید ستاری معتقد بود: ما هیچ چیز از غربی هم کم نداریم تنها باید خودمان را باور کنیم که می توانیم. اگر کاری را انجام دادید و اشتباه بود بگویید ستاری گفت اما اگر درست بود بگو خودم انجام دادم. باید به مغزها بیشتر توجه کرد که سخت افزارها و نرم افزارها را کنترل می کنند.

با این گفته‌ها و رفتارهایش پایه‌های تحول را در نیروی هوایی بنا کرد به گونه ای که امروز در هر مکان آثاری از نوآوری و خودباوری و جهادی ایجاد شده توسط او را می بینیم.

سال 1365 شهید ستاری فرمانده نیروی هوایی شد و 15 دی ماه 73 شهید شد در این 8 سال فرماندهی همواره حضور فعال داشت و آغازگر فعالیت های اصولی و بنیادی شد که امروز ادامه دارد. افسران فعال امروزی یا خلبانان نیروی هوایی بسیاری دست پروده شهید ستاری هستند.

همین استارتاپها امروز در کشور چه رشدی کردند در گذشته این موارد وجود نداشت. در گذشته اجازه و توان نمی دادند که بسیاری از اقدامات را انجام دهیم. خودباوری که در ایرانیان وجود دارد در منطقه سرآمد است.»