امیر سرتیپ واحدی فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، که از خلبانان تیزپرواز دفاع مقدس است و در این دوران فرصت و تجربه شهید ستاری را داشته، از ویژگی های منحصر به فرد این شهید والامقام می‌گوید.

پاسخ های فرمانده نهاجا را در گفت‌وگو با «منصور» در ادامه می‌خوانید:

کارهایی کرد که فراموش نشدنی است

 

* شهید ستاری چگونه عمل کرد که باعث شد که  ماندگار شود و هنوز هم بعد از گذشت سه دهه از شهادتش، جایگاه ماندگار در نهاجا، مردم و جامعه داشته باشد؟

در پاسخ به این سوال، شاید بهتر است به بخش‌هایی از بیانات خود شهید اشاره داشته باشم؛ ایشان در جایی گفتند «اگر فردی در جمهوری اسلامی ایران بخواهد مسوولیت داشته باشد، نباید ناز پرورده باشد... در برابر دنیایی که رو به روی ما قد علم کرده، باید قوی بود؛ اراده باید قوی باشد و جوان ها باید از پیرها بیاموزند و کار بفهمند.»

من فکر می کنم مهمترین‌خصیصه ستاری همین بود این که رنج را چشیده بود. در سختی و رنج بزرگ شدن، برای سیستم مدیریتی کشور بسیار مفید است. این رنج، راه و رسم تازه‌ای را به او آموخته بود: روی پای خود ایستادن را.

خودکفایی چیزی بود که امیر سرلشکر ستاری می‌شناخت و تربیت‌شده‌ی این منش و مکتب بود. امام عزیز ما و انقلاب اسلامی هم چنین نگاهی داشتند. این که چگونه می‌شود با خودکفایی،  بشر را از زیر یوغ دیگران بیرون آورد. شما به وصیت نامه حضرت امام خمینی (ره) که توجه می کنید. متوجه می شوید، چقدر روی این بخش حساس هستند می فرمایند باید روی پاهای خودتان بایستیدا همین ویژگی شهید ستاری هم بود که او را نزد امام خمینی(ره)، رهبری و مردم عزیز ساخت؛ این شهید بزرگوار فرماندهی ایثارگر، کاردان، شجاع، انقلابی و ولایت مدار و به عبارتی یک نابغه نظامی بود.

* رفتار و دیدگاه شهید ستاری، تا چه اندازه، الگوی جامعه امروز است؟

حتما خدمات، دانش و رویکرد این فرمانده نامدار که با لیاقت، کاردانی و شایستگی که از خود نشان داده بودند و در بهمن ماه سال 1365 با درجه سرهنگی به عنوان فرماندهی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب و تا هنگام شهادت، عهده دار این مسوولیت بودند، می تواند الگوی بسیار مناسبی برای فرماندهان، مسئولین و جوانان امروز باشد. اما آن‌چه که ضروری به نظر می‌رسد، معرفی و شناساندن چنین الگوهایی به جامعه است. بازنشر و انعکاس ویژگی‌های فردی، نظامی و رفتاری این شهید والامقام، مانند همین کاری که الان صورت گرفته، می‌تواند ایشان را الگوی عملی جوان این نسل کند.

 

* خب به نظر شما این الگوسازی چگونه باید صورت بگیرد؟

انجام پژوهش های کتابخانه ای و میدانی، احصاء ابعاد و مولفه های شخصیتی ایشان در حوزه های سبک فرماندهی و زندگی شخصی به عنوان یک مدیر جهادی و مبتنی بر آن، الگوسازی محورهای تبیین شده در قالب الگوی معرفتی رفتاری این شهید بزرگوار و تولیدات محتوایی در قالبهای مختلف، آن‌گونه که هم جامعه‌فهم و هم علمی و مبتنی بر حقایق باشد، می‌تواند به معرفی این الگوی و سایر الگوهای والای ما کمک کند.

 

* چه یادگارهای ماندگاری از این شهید بزرگوار و فعالیت‌هایشان در ذهنتان است که می‌توانید برای ما بازگو بفرمایید

من مهم‌ترین وجوه مانای شهید ستاری را در ایثار و از خودگذشتگی ایشان دیدم. از فداکاری‌های ایشان در دوران جنگ بسیار شنیده‌ایم اما این انسانیت و از خودگذشتگی که در رفتار و کردار او به عنوان یک فرمانده بود، مثال زدنی است؛ در عملیات خیبر وقتی نیروهای ایران در محاصره بمباران شیمیایی بودند، ایشان ماسک خود را تقدیم به پیرمردی کردند که راننده لودر بود؛ این اقدام شهید بزرگوار جان رزمنده بسیجی را نجات داد اما بر اثر آن، ایشان تا زمان شهادت از شامه بویایی بی بهره شدند، هر چند که سعی کردند این موضوع را مخفی نگه دارند. این تنها شمیمی از عطر دل‌نشین‌ فداکاری‌های شهید ستاری است البته.

پس از جنگ هم شهید ستاری در سال های پس از جنگ، آنچه از آموخته های خود داشت را صرف توسعه کیفی نهاجا کرد. تأسیس دانشکده پرواز (خلبانی) این آرزوی دیرینه هر ایرانی وطن پرست و کارکنان نیروی هوایی از جمله کارهای این شهید گران‌مایه بود. ستاری زمینه‌ای فراهم کرد تا نخستین گروه از دانشجویان خلبانی، سال 1367 وارد دانشکده پرواز شوند.

او سعی کرد تا کمبود منابع مالی نیرو را با بومی سازی صنعت هوایی جبران کند؛ هم اکنون نیز منش و الگوی رفتاری این فرمانده فقید همچنان ادامه دارد و همه فرماندهان نیروی هوایی نهاجا پس از ایشان، رویکرد توسعه کمی و کیفی نیروی هوایی الهی را به جدیت مبتنی بر خودکفایی و خوداتکایی با شعار ما توانستیم با جدیت دنبال می کنند.

 

* نقش لاو را در عملیات و در جریان دفاع مقدس چگونه ارزیابی می‌کنید؟

شهید ستاری با نگاهی خوبی که از کارکرد سامانه های پدافندی و جزییات آن داشت، همچنین شناختی که از شرایط جغرافیایی و اقلیمی منطقه تبرد به دست آورده بود، توانست راه تازه ای را فراروی دفاع هوایی کشور باز کند بنابراین باید گفت تأمین وسایل و تجهیزات با بهره گیری حداکثر از منافع موجود داخلی و با تکیه بر اهداف خودکفایی کشور یکی از مهم ترین اقدامات این فرمانده فقید بود.

سازماندهی نیروی انسانی متعهد و بیش از همه خوداتکا و خودپور در پروژه های توسعه ای و پیشرفت را از دیگر اقدامات شهید ستاری می توان برشمرد.

اما شاید بتوان یکی از شاهکارهای شهید ستاری را در نبرد فاو دانست؛ عملیاتی که جدای از پیروزی پستزی زمینی شاهکار پادافندی ایران نیز بود؛ شهید ستاری و تیمش در این نبرد نفس گیر، حدود ۷۰ فروند جنگنده عراقی را ساقط گردند

بومی سازی صنعت هوایی از طریق ایجاد بستر لازم با تشکیل مجتمع اوج نیروی هوایی الهی و توجه ویژه به جهاد خودکفایی و ساخت داخلی، زمینه ساز بروز استعدادها و خالق ترندنت منی همچون کوثر، صاعقه، آذرخش و هواپیماهای دیگری شد که  هم اکنون با افتخار می توان گفت ایران یکی از کشورهای قدرتمند در حوزه هوایی و توانمند در ساخت هواپیمای ملی است.

 

* چه چیزی باعث شد که ستاری چنین جایگاه و توانمندی پیدا کند که او را متمایز کرد؟

تاکید مقام معظم رهبری در اکثر فرمایشاتشان، دانش فناوری و کسب علم است. موضوعی که شهید منصور ستاری، آن هم در یک ساختار نظامی به شدت باورش داشت و بر به واقعیت پیوستن‌اش اهتمام می‌ورزید. به فرموده رهبر معظم انقلاب، اساس و پیش‌نیاز رسیدن به اقتدار، کسب علم است. حقیقت کشوری که دستش از علم تهی است نمی تواند توقع عزت، توقع استقلال، هویت و شخصیت، توقع امنیت و توقع رفاه داشته باشد. شهید ستاری نیز این حقیقت را به خوبی می‌دانست.

اصلاً طبیعت زندگی بشر و جریان امور زندگی این است. علم، عزت می بخشد. علم سلطان است و ستاری این را به خوبی می‌دانست. اصلا برای همین بود که مدام بر خود کفایی تاکید می کرد و شبانه روز، بر آن اهتمام می‌ورزید.

تاکید مقامات ایران اسلامی هم این است، ما هیچ وقت نباید زیر یوغ دیگران باشیم و برای کسب استقلال، هویت و شخصیت، توقع امنیت و رفاه، باید نهراسید و خوداتکا و با دانش بود تا بتوانیم در ستضح جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم و مقتدرانه عمل کنیم. و حتما این مهم باید در سطح جامعه فرهنگ سازی و نهادینه شود

 

* خلاقیت و نوآوری را در نگاه، طرح‌ها و ابتکارهای شهید ستاری چگونه می‌بینید؟

خلاقیت و نوآوری سازمان یافته با محوریت علم و دانش همواره در پاسخ به سئوالاتی تجلی می یابد که با چگونگی و چرایی آغاز می شوند؛ بنابراین می توان آن را در سه سطح فهم، بینش و نگرش بیان، پیاده سازی و در جامعه ساری و جاری ساخت فهم  حاصل سازماندهی اطلاعات با قواعد معین دوم  بینش که همان توانایی تبدیل فهم به مهارت و قابلیت و  نگرش که توانایی بهره برداری از بینی در جا و مکان مناسب خود است. سه بعد مهمی که در شهید ستاری تجلی یافته بود.

بسیاری از پیشکسوتان و متخصمان نظامی، معتقدند در دورانی که رژیم بعث از قدرتمندترین تجهیزات آفندی اهدایی از سوی دشمنان غربی برخوردار بود، رادارها و سایت های پدافندی ما را مورد هدف قرار می داد، آن هم در شرایطی که تامین تجهیزات نظامی جدید برای کشورمان امری تقریبا ناممکن به نظر می آمد، اگر ابتکار های بزرگانی چون شهید ستاری نبود، قطعا راه دفاع هوایی کشور مسدود می شد. ایجاد شبکه ای منسجم و هماهنگ از رادارها که صدها رادار کوچک و بزرگ را شامل می شد، ایده نوآورانه ای از شهید ستاری بود که موجب شد ضمن کاهش هزینه ها، رود دفاع هوایی کشور دچار خلل نشود در عملیات بزرگی مانند فتح المبین و بیت المقدس، استفاده از سامانه پدافند هوایی هنگ، برای نخستین بار و به ابتکار شهید ستاری، به صورت مستقل عملیاتی شد.

جوانان، نخبگان و فعالان فناور کشور را به تفکر ژرف ر عملکرد شهید ستاری و فرمایشات مقام معظم رهبری که مبتنی است بر آموزه‌های قرآن توصیه می‌کنم. منشأ و اساس فعالیت های شهید ستاری، تحقیق و پژوهش و عمل بود چراکه می‌دانست سرچشمه توان‌مندی و تولید است.

 

* سپاس از فرصتی که به این گفت و گو اختصاص دادید.