جنگ‌ها هیچ‌گاه انتخابی عمل نمی‌کنند. خواه جنگ یک کشور علیه دیگری خواه جنگ یک ویروس با سلامت یک جامعه. همه جنگ‌ها در یک ویژگی مشترک‌اند: هستی را نشانه می‌گیرند هستی یک ساختار سیاسی باشد یا هستی انسان، برای جنگ تفاوتی نمی‌کند. برای این‌که جنگ به خواسته‌اش نرسید هرلحظه باید آماده بود حتی در خواب. حتی وقتی یک ویروس نادیدنی عامل اصلی تهدید باشد.

 

دوران سایه گستردن ویروس کووید19 بر سلامت و حیات جامعه بی‌شباهت به روزهای جنگ نیست با این تفاوت که امروز نه فقط ایران که جهان در کشاکش دست‌وپنجه نرم کردن با این ویروس به سر می‌برد. نقطه‌های حساس و پر خطر کشور شامل اماکن پرجمعیت شهرها، به نوعی خط مقدم حملات این دشمن نادیدنی به حساب می‌آیند و عملیات گسترده علیه ارتش پرشمار و مجهز این ویروس از همین جا آغاز می‌شود. بیراه نیست اگر بگوییم دشمن متجاوز هم به مثابه ویروسی کشنده و مرگبار، غیر منتظره و با تغییر تاکتیک‌هایش سعی در بلای جان کشورمان شدن داشت.

محدوده‌ شهرهای مرزی و  مناطق غربی کشور به عنوان نقطه‌های قرمز و بحرانی مورد حمله این ویروس بودند اما تفاوت کار در دوران دفاع مقدس با روزهای پرتب و تاب جدال با کووید 19 در این بود که امروز به خالی کردن امکان و میدان‌های تمرکز ویروس تأکید می‌شود در حالی‌که در زیر کوران حملات چندجانبه دشمن، تنها راه بقا، ماندن بود و ایستادن زیر آتش.

حملات دشمن فصل و ماه نمی‌شناخت و همیشه در مقاطعی از سال، عملیات مهم و اثرگذار درمناطق غربی و جنوب غربی ایران با هدف دفاع در برابر حملات دشمن و به عقب راندن متجاوز در جریان بود. تمامی دست‌اندرکاران دوران ۸ساله جنگ می‌دانستند این دایره بسته را پایانی نیست و هر لحظه باید برای دفاع آماده باشند. پیروز این نبرد نابرابر آن سمتی است که بیش‌تری بداند و آگاهانه عمل کند، آگاهی نسبت به دشمن میدان جنگ یا میدان سلامت.

این را منصور ستاری به خوبی می‌دانست و همراهان‌اش را در نهاجا و پدافند هوایی از این ضرورت آگاه کرده بود. سال ۱۳۶۵ و سرمای زمستانی دیگر در خوزستان، خبر از یک عملیات بزرگ در دل منطقه عمومی دریاچه ماهی دوعیجی عراق داشت. عملیاتی بسیار بزرگ و سرنوشت ساز در دستور بود که موفقیت یا عدم موفقیتش بیش از هرچیز، وابسته و تابع هوشمندی بود چون تجهیزات و زیرساخت‌های دو سوی جبهه برابری نمی‌کرد.

سرهنگ ستاری از معاونت طرح و برنامه به فرماندهی نهاجا ارتقا یافته بود و شرایط ایجاب می‌کرد تا از حضور فیزیکی‌اش در منطقه عملیاتی بکاهد.

تجربه‌ عملیات پیشین، دست‌مایه‌ای ارزشمند شده بود برای رویدادهای عملیاتی بعدی مانند عملیات آزادسازی مهران و عملیات والفجر۸ که در منطقه فاو بود. اما این جنگ صرفا دریک جبهه در جریان نبود و منصور ستاری می‌بایست در مقام فرمانده نهاجا، در دیگر مسائل نیروی هوایی نیز نقش‌آفرینی می‌کرد. از قرارگاه رعد نهاجا در پایگاه هوایی امیدیه تا عملیات گسترده در خاک عراق یا بازپس‌گیری مهران، همه میدان‌های تازه‌ای برای محک ستاری به شمار می‌رفتند.

تأمین امنیت رادار بندر امام خمینی(ره) و اضافه کردن سامانه‌های پدافندی ضدهوایی اسکای گارد که به حفاظت از یک منطقه مهم و حساس تمرکز داشت، دغدغه دیگری بود که فرمانده نهاجا باید در سریع‌ترین زمان ممکن، راه‌کاری اثرمند برای آن پیدا می‌کرد.

منصور ستاری برای مدیریت این شرایط چه کرد؟

فرمانده نهاجار در نخستین گام، بر سبک‌سازی و جابه‌جایی سایت‌های هاگ ضمن تعیین سریع مواضع اسکای‌گارد تاکید کرد، اما در حالی‌که می‌توانست در منطقه حضور نداشته باشد و کارها را از بالا مدیریت کند،خودش به میدان آمد و از نزدیک شاهد پیشرفت استقرار این سامانه شد.

ستاری معتقد بود باید یک خط دفاعی مستحکم در خط مقدم مستقر شود تا نیرو بتواند خود را به خط مقدم برساند و هلی‌کوپترها و هواپیماهای کوچک ملخ‌دار ارتش عراق را هدف قراردهد.

بهترین استفاده از کم‌ترین امکانات

 

در این شرایط که احداث یک سایت پدافندی در آن بازه زمانی اندک ممکن نبود و به پیشنهاد شهید منصور ستاری، با استفاده از قطعات پیش‌ساخته، بتواند در کم‌ترین زمان ممکن رادار اسکای‌گارد را به‌خوبی پوشش حفاظتی بدهد. منصور تا دیرهنگام، کارهای مشخص در یک بازه زمانی کوتاه به سرانجام برساند.

در میان درختان پایگاه هوایی اهواز بود که صحبت از سیار شدن سامانه اسکای‌گارد شد. منصور ستاری پیشنهاد داد که در این عملیات، چنین اتفاقی بیفتد و سایت‌های دامی هاگ فریب دشمن به سرعت احداث شوند.  این راهبرد در عملیات کربلای ۴ و بعداز آن در عملیات کربلای 5 اجرا شد و کارآمدی خود را به خوبی نمایان کرد.

 

این راهبرد که هرسویی از نبرد که هوشمندی به خرج دهد و پیش‌دستی کند پیروز میدان خواهد بود، با ابتکار و نوآوری شهید منصور ستاری به ثمر نشست و ضمن فریب و انحراف دشمن، مقدمه‌ساز توان بالای عملیاتی نهاجا در عملیات والفجر 8 و بعد از ان شد.

اگرچه امیر سرلشکر منصور ستاری 15 دی‌ماه 1373 در سانحه هوایی نزدیک فرودگاه اصفهان همراه با جمعی از فرماندهان نهاجا به شهادت رسید، اما اثر ماندگار ابتکار او در رویارویی مبتکرانه با دشمن هنوز هم به عنوان الگویی جاودان قابل اعتنا است. الگویی که در این روزهای سخت و حساس، می‌تواند راه‌گشا و اثرگذار باشد.

 

گزارش از پایگاه اطلاع‌رسانی شهید ستاری