اوج و خلاقیت؛ تعمیر بدون جابه جایی جنگافزار
نیروهای نظامی برای تعمیر تجهیزاتی که غبار خستگی و فرسودگی بر تنشان نشسته بود راهی صعبالعبور در پیش داشتند. اینجا بود که تیمسار منصور ستاری، طرح تعمیر در محل استقرار جنگافزارها را پیادهسازی کرد.
تعمیر و نگهداری تجهیزات نظامی از جمله موشکاندازها، تیربارها و دیگر سامانههای پدافندی، راه و روشی پیچیده دارد و به سادگی ممکن نیست. گاه خرابی قطعهای کوچک وحساس، میتواند یک سایت دفاعی را به طور کلی مختل کند.
در دوران دفاع مقدس و شرایطی که حجم حملات دشمن موجب میشد سایه تحریمها، بیش از هر زمان دیگری بر حوزه دفاعی ایران سنگینی کند و از تجهیزات تازه نفس خبری نباشد، تنها ابتکار و نوآوریهای مبتنی بر نیاز بود که بیرق دفاع از میهن را ایستاده نگاه میداشت.
تجهیزاتی که برای مدت زمان و بازهای مشخص قادر به ارائه کارایی بودند، با روشهای خلاقانه و پیچیده، بیش از ظرفیت خود فعالیت میکردند و نبود جایگزین برای این تجهیزات، موجب میشد حفظ تدوام فعالیت و از کار نیفتادنشان از اهمیتی حیاتی برخوردار باشد.
از آنجاییکه در کوران جنگ، لحظهها هستند که حرف آخر را میزنند و جابهجا کردن تجهیزات عظیمالجثه نظامی بدون داشتن جایگزین، مدتی طولانی زمان میبرد، باید راه چارهای برای این معضل اندیشیده میشد. این موضوع تقریبا ناممکن به نظر میرسید اما نوآوری به میدان آمد و مشکل را حل کرد.
سرهنگ منصور ستاری طرحی را ارائه داد که بر اساس آن، تعمیرات جنگافزارها در درمحل استقرارشان انجام شود. این نوآوری درتعمیرات ضمن پایبن آوردن استهلاک تجهیزات باعث شد زمان که گوهر دست نیافتنی رزم بود، ارمغان نیروهای نظامی شود.
این طرح نوآورانه، در امتداد طرح چابک سازی و سبکسازی تجهیزات به مرحله اجرا گذاشته شد. در حالی که این امکان وجود داشت که یک جنگ افزار در محل خود تعمیر شود، جابه جا نمیشد اما در صورت نیاز به جابهجاییهای راهبردی، این کار در سریعترین زمان ممکن انجام میشد.
این گام راهبردی و اثرگذار در درگیری جنگ افزارها با هواپیمای دشمن اثرمطلوب تری را به نمایش گذاشت. سبکسازی وچابک سازی درجلوگیری از حملات هواپیماهای ارتش بعث عراق به مناطق مختلف عملیاتی واقتصادی اثربخش بود. در کنار نیروی انسانی فنی و عملیاتی، سرهنگ ستاری نیز تا پایان جنگ به طور مستمر در فرآیند این جابهجایی و تعمیرها حضوری مستمر و مؤثر داشت.
شهید ستاری طرحی را در ذهن داشت که با اجریا آن به دنبال ایجاد پایگاه ثابت و توانمند برای تعمیر تجهیزات نیروی هوایی بود. بر همین اساس ایده خلاقانه «اوج 110» در قالب یک پروژه به دست فرمانده نیروی هوایی جان گرفت. کار اوج 110 با تعمیرات آغاز میشد اما هدفی بزرگ را دنبال میکرد: «ساختن». بر همین اساس، پروژه از سال 1366 آغاز شد و به مدت بیش از یک دهه، روندی رو به جلو را دنبال کرد.
مجتمع صنعتی اوج در نهاجا برای بازسازی هواپیماهای آسیب دیده ایجاد شد تا ضمن عملیاتی کردن مجدد این پرنده ها در آینده بتوان از طریق بازسازی هواپیماها به بستری برای ساخت هواپیماهای جنگنده و آموزشی هم دست پیدا کرد. یک سال بعد این مرکز توسط تعدادی از متخصصین دلسوز و تحت نظر فرمانده نهاجا تشکیل شد.
«اوج»، روزهای نخست برای بازسازی، نگهداری و تولید هواپیماها و قطعهسازی برای سایر هواپیماهای نیروی هوایی، شکل گرفت اما در ادامه راه به اندیشه و دستاوردهای بزرگتری رسید. بسیاری از تجهیزات فرسوده و آسیب دیدحجم کار گسترده و قطعات فراوانی در سیکل کار مطرح بود.
نکته مهم پروژه اوج این بود که شهید ستاری حتی از این پروژه جلوتر بود و گاهی پیش میآمد تا این روند، با شتاب بسیار زیاد و حضور شبانهروزی فرمانده بر دستگاهها یا قطعههای تعمیری ادامه پیدا کند. در طول فرآیند کار، بازسازی و حیات دوباره جنگندههای آسیب دیده با به طور جدی ادامه یافت. چندین تجهیز و جنگندهای که زمینگیر شده بودند، دوباره به عرصه عملیاتی بازگشتند. برای به راه افتادن دوباره موتور این جنگندهها، کارهای مختلفی از تعمیر قسمت های آسیب دیده و ساخت قطعههای مختلف انجام میشد. تجربههای ارزشمند پروژه اوج که تحسین بزرگان کشور را نیز در پی داشت، مقدمه ساخت جنگافزارها را با تکیه به همین تجربه داخلی زد. اوج پروژه اوج در جایی بود که جنگنده آذرخش را معرفی کرد. تولدی از یک نوآورانه که اثباتکننده مسیر و هدف شهید ستاری بود.
چابکسازی و تحرک کارآمد و آسان توانمندی پدافندی ایران، یکی از ویژگیهای مهمی بود که شهید منصور ستاری بهعنوان معاون عملیات پدافند هوایی و فرماندهی نیروی هوایی محقق کرد.
چابک سازی رادار هاگ به دلیل ابتکارات و نبوغ شهید ستاری است که رادار کوتاه برد، بلند برد، شناخت دوست از دشمن و غیره را پایه ریزی کرد.
وقتی سایت هاگ ما یک تعدادی از هواپیماها را مورد هدف قرار می داد، صبح فردا حتما تعداد فروانی از هواپیماهای دشمن می آمدند تا سایت را بمباران کنند. اما فرمانده نهاجا طرح جابه جا کردن سایت های کاذبی را ایجاد کرد تا در زمان جابجایی سایت اصلی هاگ در محل آن قرار گیرد و دشمن به اشتباه سایت های کاذب را بمباران کند. ما این سایت ها را به صورت شبانه جا به جا می کردیم و شهید ستاری در همه این کارها حضور داشتند. ستاری در آن زمان هم معاون طرح و برنامه نیروی هوایی بود و هم امور پدافند هوایی ستاد کل پدافند کشور را بر عهده داشت.
ایده مبتکرانه ایجاد شبکههای به هم تنیده پدافندی را کلید زد. شبکه کردن رادارهای کشور در زمان جنگ کاری بود که به کاهش یافتن رادارها و تحقق یک شبکه راداری چابک منجر شد.
فرمانده نیروی هوایی، ابتکاری را شروع کرد که بر مبنای آن، صدها رادار کوچک و بزرگ را در شبکه به صورت یک شبکه گسترده و در هم تنیده، کار پوشش آسمان کشور را انجام میدادند. این طرح نوآورانه، گام ارزشمندی در ارتقای سیستم دفاع هوایی کشور در دوران محدودیتها و حملات دشمن با پیشرفته ترین تجهیزات نظامی بود.
او با اسکورت کامل و دفاع مستمر و جانانه نیروی هوایی از این منابع حیاتی، جهان را به تعجب واداشت. در طول جنگ تحمیلی، حفاظت از این منابع اقتصادی، از اقدامات و جانفشانیهای عقابان تیزپرواز و کارکنان پدافندی نیروی هوایی، با فرماندهی و مدیریت شهید ستاری به سرانجام رسید.
نظر دهید