روزهای منتهی به پایان جنگ روزهای آسانی برای نیروی هوایی نبود. او اما این موضوع را از همان روزهای آغاز حمله و حتی پیش از آن می‌دانست. از روزهایی که فاصله بسیار زیاد بین خانه و مدرسه را در زمستان‌های سرد پیاده می‌پیمود، می‌دانست راه مقابل ساده و هموار نیست و باید مسیری طولانی را طی کند. مسیری طولانی تا منصور، یکه و منحصر به‌فرد در تاریخ بماند.

 

درست از روزهایی که سال ۱۳۵۰ برای گذراندن یک دوره‌ تخصصی کنترل رادار به کشور آمریکا اعزام شد یک خلأ بزرگ را درک کرد. این‌که تا چه اندازه کشور و امکانات نظامی‌اش وابسته به خارجی‌ها است. شکوه و صلابتی که در پس تمام توانمندی‌های نظامی بود به یک تار موی تولیدکنندگان اش بسته بود و اگرچه پول‌های هنگفتی را از سرمایه کشور بابت خرید این تجهیزات گرفته بودند، اما در ارائه دادن راه و روش بهینه‌سازی، تولید و حتی تعمیر خساست می‌ورزیدند.  این موضوع را وقتی که خودش و یکی از دوستانش برای بازدید از یک بخش راداری در جایی که آموزش می‌دیدند رفتند و با ممانعت آمریکایی‌ها مواجه شدند بیش‌تر فهمید.

 

منصور  پس از گذراندن دوره یکساله، در سال ۱۳۵۱ به ایران بازگشت و به عنوان افسر کنترل شکاری نیروی هوایی مشغول به کار شد.

 

محدودیت‌هایی که آمریکایی‌ها با حضور مستشاری‌شان در آمریکا ایجاد کرده بودند محدود به بازدید از چند سایت آمریکایی نمی‌شد. از بسته‌بندی قطعه‌ها تا باز کردن آن و جایگذاری یک قطعه، در حیطه کار مستشاران بود و ایرانی‌ها صرفاً شاهد این فرآیند بودند. تجربه‌ یا آموزشی برای ساخت و تعمیر اساسی وجود نداشت و منصور که از نزدیک با این روش و منش آشنا بود، خودش را برای روزهای دشوار آماده می‌کرد.

 

درسال ۱۳۶۲ به سمت معاون عملیات فرماندهی پدافند نیروی هوایی منصوب شد. مجله نیروی هوایی، مجالی بود تا تجربه‌ها و دانشش را منتشر کرد. متواضعانه و بدون چشم‌داشت سعی می‌کرد بدون آن‌که نامش بخواهد توجه را منحرف کند، با اسامی مستعار مقاله‌هایی را در مجله نیروی هوایی و دیگر مجلات آن زمان منتشر می‌کرد. تلاش می‌کرد تا راه را از همین ابتدا هموار کند و سرآغازی باشد بر مسیر خودکفایی.

 

روزهای آغازین  دفاع مقدس، زمینه‌ای فراهم کرد تا دغدغه و دل‌مشغولی همیشگی اش برای این نیاز را پیگیری کند. طرح‌ها و برنامه‌هایی که ارائه می‌داد موجب شد تا راهش به معاونت طرح و برنامه نیروی هوایی هدایت شود و به عنوان معاون طرح و برنامه نیرو طرح‌هایش را دنبال کند. ستاری به خوبی می‌دانست با توجه به حمایت‌های آمریکا از دشمن بعثی که از انقلاب اسلامی زخم‌خورده بود و محدودیت‌هایی که به واسطه تحریم فراهم کرده بود، باید کشور کمر همت ببندد و نیازهایش را به مدد توانمندی خودش رفع و رجوع کند.

 

 این نگاه را در تمام دوران حضورش در نیروی هوایی به همراه داشت و زماین‌که در سال 1365 به عنوان فرمانده نیرو انتخاب شد، با عزم جدی و مستحکم‌تر از گذشته، این راه را ادامه داد.

 

پذیرش واقعیت

 

«ما باید این واقعیت را بپذیریم که در یک مرحله ای قرار گرفته ایم که دیگر آمریکایی و انگلیسی نمی آید برای ما کار کند. پس به امید چه کسی نشسته ایم؟ ما خود باید با تلاش پیگیر، کارهای خود را انجام دهیم و نتیجه کارهایمان را هم به آیندگانی که بعد از ما می آیند منعکس کنیم تا راه را اشتباه نروند.» فرمانده نیروی هوایی با همین نگاه، ضرورت موقعیت‌شناسی و تلاش برای عبود از محدودیت‌ها را ترویج و فرهنگسازی کرد. خودش هم در رأس کارها حاضر بود. هرجا که می‌رسید از خودکفایی، ایستادگی کشور روی پای خود و تلاش برای توانستن سخن می‌گفت. در این قاموس، نتوانستن و غیر ممکن معنا نداشت.  

 

ظهور طرح‌های نوآورانه و خلاقانه

 

شدت گرفتن تحریم‌های ظالمانه، فرصتی ایجاد کرد تا نیروی هوایی ارتش بعنوان پیشگام ایجاد بستری تخصصی برای مفهوم خودکفایی شود. جهاد خودکفایی، تولید و بازسازی تجهیزات حیاتی مثل قطعات هواپیما دست‌به‌کار شد. این تشکیلات اگرچه برای ایده‌های خلاقانه و بلندپروازانه ستاری نوپا بود و کوچک، اما فرصتی ایجاد کرد تا ایده‌های او در حوزه‌هایی چون تولید هواپیما، تعمیرات اساسی، ساخت قطعه‌ها پیگیری شود.

 

یکی از کارهای مهمی که شهید منصور ستاری در طول دوران دفاع مقدس و پس از آن به جد پیگیری کرد،  تلاش برای ساخت قطعات بحرانی و پر مصرف هواپیما و تجهیزات نیروی هوایی در کارخانجات داخلی بود. او ارتباط مناسب با صنایع و مراکز دانشگاهی را ضرورتی برای این موضوع می‌دانست.

 

راه اندازی و اورهال (تعمیرات سنگین) جنگنده های آسیب دیده در طی جنگ تحمیلی از جمله جنگنده های غربی F-4 ، F-5 و F-14 با امکانات موجود در نیروی هوایی یکی دیگر از همین کارها بود. کاری که در قالب پروژه اوج آغاز شده بود و با فرماندهی ستاری، جانی تازه گرفت.  ساخت نسخه‌های اولیه آذرخش، صاعقه، هواپیماهای آموزشی پرستو و تذرو همه حاصل تلاش‌های ستاری و همراهانش و تأکیدی بود که او بر داخلی سازی داشت.

 

تعمیر و راه اندازی سایت های پدافندی از جمله هاگ که تماما در قبضه خارجی‌ها بود، یکی از کارهای مهم شهید ستاری در خودکفا کردن به حساب مب‌آمد. بازسازی و نوسازی انواع جنگنده های شکاری، تغییر آرایش فنی و نظامی از جمله نصب موشک زمین به هوای هاک بر روی تامکت به عنوان سلاحی هواپایه یا موشک پدافند دریاپایه استاندارد بر روی فانتوم از مهم‌ترین این ایده‌های خلاقانه بود.

 

ستاری، پا را از خودکفایی در ساخت جنگنده هم فراتر گذاشت. او در فکر بومی کردن همه چیز بود. همان گونه که روزهای پیش از جنگ و در کوران جنگ، جلوتر را می‌دید، می‌دانست اقتصاد و آینده کشور در گروی عدم اتکای به بیگانه و توانمندی داخلی است. او اندیشه ساخت یک خودرو را در سر می‌پروراند. ایده‌ای که شاید در نگاه بسیاری عجیب و دور از واقعیت می‌رسید

 

 

آغاز راه

 

فرمانده شهید نیروی هوایی در سال‌های خدمت‌رسانی اش همواره یک آرزو را در سر می‌‌پرواند خودکفایی. اما موکب رسیدن به خودکفایی را خودباوری می‌دانست. سال‌های پرتلاطم جنگ را دیده بود و می‌دانست کسی برای کمک به این کشور نمی‌آید جز خودش و مردمانش. برای همین بود که همواره بر خودباوری و نداشتن امید واهی تأکید داشت. جایی گفته بود: «شما باید ثابت کنید که در این مملکت چه کار داید و در عین حال از این نکته هم نباید غافل باشید که: اگر باز هم جنگی پیش بیاید. دنیا به ما چیزی نخواهد داد. کسی ما را پشتیبانی نخواهد کرد. بنابراین باید به فکر برنامه ریزی های اساسی خود باشیم و از درون خود را بسازیم، برای اینکه اگر بنشینیم به این امید که دیگران به ما کمک خواهند کرد، این یک خیال راهی بیش نیست و با چنین تفکری هیچ کاری از پیش نخواهیم برد.»

 

امروز گفته‌ها و نگاه ستاری بیش از هر برهه دیگری برجسته و اثبات شده است. و دشمنان بدباطن همان نیت را دارند و به دنبال پا گذاردن بر رگ حیات این کشور هستند، در دوره‌ای که محدودیت‌ها و تحریم‌ها رنگ عوض کرده‌اند تأکیدات و گفته‌های شهید ستاری بیش از پیش اهمیت خود را یافته است.

«امیرسرلشگر منصور ستاری در 15 دی ۱۳۷۳ در سانحه سقوط هواپیما در نزدیکی فرودگاه اصفهان به همراه تعدادی از افسران بلندپایه نیروی هوایی و همرزمان اش به درجه رفیع شهادت نائل آمد.

 گزارش از پایگاه اطلاع‌رسانی شهید ستاری

پایان پیام/